Roeien met de riemen die je hebt

Zondag 3 oktober. De rust is weer enigszins terug in het land, ook al zal deze elke dag het grootste deel van nieuws gaan over de gevolgen van tropische storm Nicole. Ik zal preken in Seaton United Church en daarbij de mensen iets laten ervaren van de manier waarop ik werk. Een drumsolo bij Exodus 19:10-19 en ‘Stand Up Comedy’ van U2 na Matteüs 5:13-16. Mijn collega Leo Hall is gevestigd in Highgate, maar ook Seaton valt kerkelijk onder zijn supervisie. Als ik me voorbereid weet ik niet wat ik moet verwachten, want ik ben er nog niet geweest. En terwijl Highgate mij verbaasde door alles wat zij daar goed voor elkaar hebben (waaronder twee beamerschermen in de kerk en zelfs een eigen tv-kanaal dat uitzendt vanuit de kerk!), is het hier omgekeerd. We bevinden ons diep in het binnenland (‘deep rural’). Het kerkje is klein, de mensen (boeren) zijn uiterst eenvoudig en de technische mogelijkheden, die hier toch al niet veel voorstellen, zijn doordat de stroom nog steeds is uitgevallen, nihil. De enige begeleiding van de gemeentezang is een drumstel. Hetzelfde drumstel waaraan ook ik zal spelen. Het is tot op de draad versleten. Als ik mijn solo begin schrik ik: het geluid dat het enige bekken voortbrengt stelt minder voor dan dat van een willekeurig deksel uit onze keuken. En ook de stokken zijn helemaal gaar, wat inhoudt dat ik na de solo ruwe handen heb. Ook zitten er scheuren in een aantal vellen. En toch…

Nooit zal ik de passie vergeten waarmee de mensen hier zingen. Het is van een voor mij ongekende puurheid. Puur, niet in de zin dat de stemmen geschoold zouden zijn, integendeel. Maar het is recht uit het hart en opnieuw is er niemand die niet bij elk lied staat te dansen. Vooral de manier waarop een oude man dit doet staat in mijn geheugen gegrift.

Tijdens de preek had ik ook een stukje van een song van de Jamaicaanse reggae-artiest Burning Spear willen laten horen, dat ik al op mijn mp3-speler had, maar dat qua tekst nu pas voor mij is gaan leven (“Tell the Children”), maar net als bij U2 kan ik alleen wat zeggen over de tekst. Het geeft niet. Hier leer je improviseren. Zoals Leo het zegt: toen David tegenover Goliath stond, zei God: wat heb je in je hand? Een slinger, zei David. Gebruik het! En net zo bij Mozes, tegenover de Farao: wat heb je in je hand? Een staf. Gebruik het! Je doet het met de dingen die voorhanden zijn. Ik leer afzien van mijn tot in de puntjes voorbereide draaiboek. ‘Go with the flow’, zegt Leo. De uitdrukking is moeilijk te vertalen, maar betekent zoiets als, ‘ga mee in de stroom’. En dat is dan de kracht van de Heilige Geest, die hier rijkelijk waait!

Het zal in die zin misschien zelfs nog moeilijk wennen worden weer thuis, want de gemeente reageert voortdurend op alles wat je zegt. Je hoeft je dus nooit af te vragen of je nog verbonden bent met je gehoor. En zo is ook een preek als het ware een samenspel tussen predikant en gemeente, en laten we Gods Geest niet vergeten. Heel bijzonder.

Wat me ook altijd bij zal blijven is de openluchtdienst onder de sterren op dinsdagavond. In deze dienst is Pastor Brown degene die preekt. Het is een dienst onder het motto: als de mensen niet naar de kerk komen, komt de kerk naar de mensen. Opnieuw is het heel anders dan ik van tevoren gedacht heb. Ik had me voorgesteld dat er een soort tent zou zijn in een veld, en rijen stoelen. Niets van dat al. We stoppen ergens op een kruispunt in, naar mijn gevoel, the middle of nowhere. Er wordt een stroomkabel uitgelegd naar het huisje van iemand die bereid is hieraan mee te werken. De boel opgesteld onder een straatlantaarn. De boel: een grote geluidsbox, een keyboard en een paar microfoons. Zingen en preachen maar! Ruim tien bewoners komen uit hun huizen, maar ook de rest wordt toegesproken. De huisjes hebben slechts dunnen houten wanden en het geluid staat hard: niemand kan het missen. Het verhaal van Zacheüs wordt gelezen. Jezus, die tegen hem zegt: ‘heden moet ik in uw huis zijn’, en de toepassing is direct: dit is je kans, de kerk komt naar je toe, pak het heil nu het je wordt aangeboden. Er is een heel team meegekomen, dus ook nu is het muzikale element gegarandeerd. Aan het eind is er toch nog een heel aantal mensen dat naar voren komt als de pastor aanbiedt voor hen persoonlijk te zullen bidden.

Op woensdag maak ik een ‘fasting service’ mee. Dat is een gebedsdienst, waarbij degenen die daaraan deelnemen vanaf het opstaan niets hebben gegeten of gedronken en dit pas zullen doen als de dienst rond 13.00 uur is afgelopen. De week tevoren is deze dienst vanwege het slechte weer niet doorgegaan. Ik merk dat het me goed doet te voelen dat ik mezelf iets heb ontzegd op lichamelijk niveau. Er wordt heel persoonlijk gebeden voor de zieke leden van de gemeente. Leo: gebeden hebben meer kracht als je vast.

Geloof heeft in Jamaica ook heel erg met het lichamelijke te maken. En dit blijkt op allerlei manieren. Door de dans in de kerk. Door hartstochtelijke zang. In elke dienst is er een aantal minuten om elkaar te begroeten en dat is een feest van honderd omhelzingen, waarbij bijvoorbeeld het uiterst opgewekte lied ‘Everybody Smile’ wordt gezongen. Tijdens zang en gebed worden vaak de handen opgeheven. En ook dit vasten is iets lichamelijks. Ik hoop erg dat het me zal lukken om met deze ervaring thuis wat te gaan doen. Want ik ben er zeker van dat de reden dat te veel mensen te weinig beleven in de kerk hiermee te maken heeft: geloven is voor ons te veel een zaak van het verstand. En als er dan op verstandelijk niveau een paar lastige vragen zijn, dan wordt het hart te weinig geraakt. Als we recht doen aan het feit dat niet alleen God Eén is, maar dat ook de mens een eenheid is van geest, lichaam en ziel, dan kan er wat veranderen. Dit is al jaren mijn streven. Net zoals ik al jaren bezig ben om op een andere manier te werken met muziek. Wat ben ik dankbaar dat ik deze tijd hier in Jamaica mag beleven. Wat leer ik hier veel!

Zondag mag ik voorgaan in Highgate. Dan mét technische middelen. Ik verheug me erop! En daarna weer naar Kingston. Dan zullen we als predikanten uit alle windstreken onze ervaringen met elkaar delen en ieder een verhaal schrijven over een onderwerp naar keuze. Mijn onderwerp is: muziek en lichamelijkheid in de omgang met God.